W praktyce osteopatii wykorzystuje się wiedzę medyczną, osteopatyczną i naukową w celu zastosowania zasad osteopatii do diagnostyki i leczenia pacjentów.

Celem osteopatii jest poprawa i wspieranie wszystkich aspektów zdrowia i zdrowego rozwoju. Leczenie osteopatyczne może być profilaktyczne, lecznicze lub wspomagające.

Osteopaci analizują i oceniają procesy funkcjonalne pacjenta oraz wykorzystują ogólnie przyjęte zasady w indywidualnej diagnostyce i leczeniu pacjenta.

Do ogólnie przyjętych zasad zalicza się:

– istota ludzka jest dynamiczną jednostką funkcjonalną, na której stan zdrowia wpływają ciało i umysł; jeśli jedna część zostanie zmieniona w systemie, wpłynie to na równowagę całego wzorca;

– ciało posiada mechanizmy samoregulacji i w naturalny sposób samouzdrawia się; istota ludzka zawsze stara się odzyskać własną dynamiczną równowagę i ustanowić homeostazę;

– struktura i funkcja są wzajemnie powiązane na wszystkich poziomach istoty ludzkiej.

Osteopatyczne podejście do opieki zdrowotnej jest zorientowane na pacjenta i skupia się na jego zdrowiu, a nie na chorobie.

Rygorystyczność naukowa i praktyka oparta na dowodach są ważną częścią leczenia pacjentów i zarządzania przypadkami.

Osteopaci wykorzystują kontakt ręczny do identyfikacji i oceny ruchu we wszystkich strukturalnych i funkcjonalnych aspektach pacjenta, identyfikując zmiany funkcji i ruchu, które utrudniają zdrowie i zajmując się nimi.

Osteopatia ma na celu indukowanie i promowanie wewnętrznych mechanizmów samouzdrawiania i samoregulacji organizmu; szanuje związek ciała, umysłu i ducha w zdrowiu i chorobie.

Terminy osteopatia i medycyna osteopatyczna są czasami używane zamiennie. Osteopatia jest niezależną dziedziną opieki zdrowotnej. Osteopaci mogą współpracować również z osobami uprawiającymi inne dyscypliny.

Osteopatia opiera się na zasadach zaczerpniętych z fizjologii człowieka, anatomii, embriologii i innych nauk medycznych. Ze względu na złożoność organizmu ludzkiego istnieje wiele różnych modeli, które są stosowane w osteopatii.

Modele przedstawiają sposób, w jaki osteopata stara się wpływać na reakcje fizjologiczne pacjenta. Wśród modeli stosowanych w osteopatii wyróżniamy: model biomechaniczny, model krążeniowo-oddechowy, model neurologiczny, model biopsychospołeczny, model bioenergetyczny. Modele te wpływają na gromadzenie informacji diagnostycznych i interpretację znaczenia wyników badań strukturalnych w ogólnym stanie zdrowia pacjenta. Zazwyczaj kombinacja modeli jest odpowiednia dla danego pacjenta i dostosowana do jego diagnostyki różnicowej, chorób współistniejących, innych schematów terapeutycznych i reakcji na leczenie.

Osteopaci są przeszkoleni w zakresie rozważania pacjenta jako całości, a na sposób przedstawienia się pacjenta do leczenia będzie miał wpływ jego indywidualny stan zdrowia fizycznego, psychicznego i emocjonalnego. Wysoko rozwinięty zmysł dotyku i uwagi do złożonych systemów jako jednostki jest typowy dla podejścia osteopatycznego.